ไม้กายสิทธิ์เป็นอาวุธประจำตัว และไม่ได้เอาไว้ร่ายคาถาเล่นๆ แค่สองสามบท ไม้กายสิทธิ์จะช่วยให้พ่อมดแม่มดสามารถร่ายคาถาได้แม่นยำ การฝึกร่ายคาถาในเบื้องต้นจะต้องใช้ไม้กายสิทธิ์ด้วยเสมอ พวกเราจะเริ่มจากเอ่ยชื่อคาถาออกมาพร้อมกับโบกไม้กายสิทธิ์เป็นทวงท่าต่างๆ ควบคู่กันไป เมื่อฝึกฝนจนคล่องมือ พวกเขาก็จะเริ่มขยับไปอีกขั้นด้วยร่ายคาถาแบบไร้เสียง (นึกชื่อคาถาในใจ แล้วโบกไม้ร่ายมนตร์ออกมา) ในพ่อมดแม่มดที่เก่งกาจมากๆ พวกเขาจะเริ่มฝึกการร่ายคาถาไร้เสียงและเสกด้วยมือเปล่า -- แต่แน่นอนว่ามีไม่กี่คนที่จะทำแบบนี้ได้ เพราะการร่ายคาถาด้วยมือเปล่านั้นมีความเสี่ยงสูงมาก พ่อมดส่วนใหญ่จึงเลือกที่จะใช้ไม้กายสิทธิ์ช่วยในการร่ายคาถา 

พ่อมดแม่มดทุกคนต้องฝึกการร่ายคาถากับไม้กายสิทธิ์ที่ได้มาอย่างสม่ำเสมอ การเปลี่ยนไม้กายสิทธิ์บ่อยๆ ไม่ใช่เรื่องที่ดี พ่อมดที่เก่งกาจจะฝึกฝนเวทมนตร์ด้วยไม้กายสิทธิ์อันเดิมจนมันคุ้นมือ ทุกครั้งที่มีการร่ายคาถา ไม้กายสิทธิ์จะเรียนรู้อุปนิสัยใจคอของเจ้านายมัน รวมถึงเจ้านายก็ต้องเรียนรู้การทำงานของไม้ไปด้วย ทั้งสองฝ่ายและจะค่อยๆ ปรับตัวเข้าหากัน จนเกิดเป็นความสัมพันธ์และการเชื่อมโยงที่ซับซ้อน

พ่อมดที่ศึกษาเกี่ยวกับไม้กายสิทธิ์และผลิตมันออกมาขายเราจะเรียกพวกเขาว่า ช่างทำไม้กายสิทธิ์ ซึ่งมีหลายคนกระจายอยู่ทั่วทุกมุมโลก แต่คนที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นมือหนึ่งคือ การ์ลิก โอลิแวนเดอร์ ช่างทำไม้กายสิทธิ์แห่งสหราชอาณาจักร ผู้สืบทอดกิจการช่างไม้กายสิทธิ์มาจากบรรพบุรุษตั้งแต่ 400 ปีก่อนคริสตร์กาล  

ไม้ที่จะนำมาทำไม้กายสิทธิ์ ส่วนใหญ่แล้วเป็นไม้ยืนต้นและต้องเป็นไม้ที่มีคุณสมบัติหรือพลังทางเวทมนตร์ และไม้จะต้องมีแกนกลาง ซึ่งช่างทำไม้กายสิทธิ์แต่ละคนจะเลือกใช้แกนกลางที่แตกต่างกันไป สำหรับโอลิแวนเดอร์ เขาเลือกใช้ไม้ถึง 38 ชนิด เข้าประกอบร่วมกับแกนกลาง 3 ชนิดที่ได้จากสัตว์วิเศษ ยังไม่นับรวมว่าไม้แต่ละอันมีความยาวและความยืดหยุ่นไม่เหมือนกัน โอลิแวนเดอร์เคลมว่าไม้ที่เขาทำนั้นมีลักษณะไม่ซ้ำกันเลยแม้แต่อันเดียว

สำหรับข้อมูลอย่างละเอียดของไม้และแกนกลางแต่ละประเภทนั้น สามารถอ่านได้จากบทความนี้ครับ 

• ไม้กายสิทธิ์   (แปลจากบทความต้นฉบับของ เจ.เค.โรว์ลิ่ง)

อีกกฏหนึ่งสำคัญที่โรว์ลิ่งกำหนดไว้เกี่ยวกับไม้กายสิทธิ์ คือ มันสามารถเปลี่ยนมือได้หากเจ้าของเดิมของมัน ถูกปลดอาวุธ ถูกน็อกหรือตายจากการต่อสู้ ไม้กายสิทธิ์อาจเปลี่ยนความสวามิภักดิ์ไปยังคู่ต่อสู้ฝ่ายตรงข้ามได้ทันที 

แต่ในประเด็นนี้ก็ยังมีข้อยกเว้นอยู่เยอะเช่นกัน เพราะ ไม่ใช่ไม้ทุกชนิดที่จะยอมสวามิภักดิ์กับเจ้านายคนใหม่ โดยเฉพาะไม้ที่มีแกนเป็นเอ็นหัวใจมังกร ขณะที่ไม้บางชนิดก็พร้อมจะแปรความสวามิภักดิ์ได้ทันที หรือไม้บางชนิดจะยังคงความภักดีไว้กับเจ้าของเดิม จนกว่านายคนใหม่จะพิสูจน์ให้มันได้เห็นว่าคู่ควรกับมัน ไม้จึงจะยอมสวามิภักดิ์ด้วย 

ตามบทบัญญัติปกปิดความลับนานาชาติ การถือไม้กายสิทธิ์ถูกสงวนไว้สำหรับพ่อมดและแม่มดเท่านั้น สิ่งมีชีวิตชั้นสูงชนิดอื่นๆ เช่น เซนทอร์ ชาวเงือก เอลฟ์ประจำบ้านและก๊อบลิน ไม่ได้รับอนุญาตให้ถือครองไม้กายสิทธิ์ แต่ส่วนใหญ่พวกมันไม่ต้องการไม้กายสิทธิ์ในการร่ายเวทมนตร์อยู่ดี เหล่าสิ่งมีชีวิตชั้นสูงต่างมีเวทมนตร์อันเป็นเอกลักษณ์ประจำเผ่าพันธุ์ของพวกมันเอง แต่พวกก็อบลินก็ยังเป็นกลุ่มเดียวที่รู้สึกต่อต้านและไม่พอใจกับกฏหมายข้อนี้ ถึงขั้นลุกลามเป็นการก่อจราจลอยู่หลายครั้งในหน้าประวัติศาสตร์เวทมนตร์ และยังกลายเป็นข้อขัดแย้งทางความคิดระหว่างเผ่าพันธุ์ก็อบลินและพ่อมดมาจนถึงทุกวันนี้ 

สำหรับพวกมักเกิ้ล แน่นอนไม่มีข้อห้ามระบุไว้ แต่ถึงพวกเขาจะได้ไม้กายสิทธิ์ไปถือ ก็ไม่สามารถใช้มันเสกเวทมนตร์ได้อยู่ดี ที่จะเดือดร้อนคือพ่อมดเจ้าของไม้ต่างหาก เพราะอาจโดนตั้งข้อหาละเมิดบทบัญญัติปกปิดความลับจากการที่ปล่อยให้ไม้กายสิทธิ์ไปอยู่ในมือของพวกมักเกิ้ล 

พ่อมดและแม่มดเด็ก ที่ทำผิดกฏของโรงเรียนแล้วถูกตัดสินว่าโดนไล่ออก พวกเขาจะถูกริบไม้กายสิทธิ์และหักมันออกเป็นสองท่อน เพื่อเป็นการบอกว่าพวกเขาจะไม่มีโอกาสได้ฝึกการใช้เวทมนตร์อื่นๆ อีกต่อไปในอนาคต เช่นเดียวกันกับพ่อมดผู้ใหญ่ หากถูกตัดสินว่ามีความผิดและถูกสั่งจำคุกอัซคาบัน พวกเขาจะถูกริบไม้กายสิทธิ์เก็บไว้ที่กระทรวงเวทมนตร์